مقاله ویژه ارتقاء رتبه شغلی عالی معلمین
اداره کل آموزش وپرورش ……
کدپرسنلی : ………….
شماره ملی :………
نام :………
نام ونام خانوادگی : ……
رشته شغلی :
عنوان پست سازمانی : دبیر
مقدمه
با ورود به هزاره سوم ميلادي دانش تجبي نو و پيشرفتهاي فن آوري ، اين امكان را فراهم ساخته است كه بازنمايي ذهني انسان از كره زمين به دهكده جهاني » و بزرگراه هاي اطلاعاتي بهبود يافته و ضرورت چاره جويي در مسائل حاد اجتماعي – اقتصادي – فرهنگي و در مجموع بهره مندي از كيفيت بهزيستي و با هم زيستي بيش از پيش احساس گردد . (مشايخ فريده – ۱۳۸۱ – ص ۱ )
بديهي است متناسب با فرآيند جهاني شدن نوع نگاه به آموزش و پرورش با آنچه در تفكر سنتي غالب است تفاوت دارد . آموزش و پرورش بايد به فراگيران در ارتقاي خود پرورشي از طريق خلاقيت – توانايي تصميم گيري سريع – عادات آموزشي و خود آگاهي ياري رساند. از آنجايي كه آموزش و پرورش در شكل دهي سرمايه انساني و اجتماعي نقش تعيين كننده اي داشته و انتظار مي رود نسل امروز را براي زندگي در جامعه فردا آماده سـازد و با توجه به اهميت علوم پايه آگـاه بودن از وضعيت و ماهيت دانش علمي ،چگونگي خلق آن و وابستگي به آن نه تنها براي دانشمندان بلكه براي همه مابخش عمده اي ازآموزش راتشكيل ميدهد. بنابر اين با توجه به اينكه در آمادگي يادگيري درس علوم بعنوان يك موضوع محوري در آموزش و پرورش ، نگرش ها و ويژگي هاي شخصيتي از قبيل كنجكاوي – ارزش گذاري به شواهد و دلايل – آمادگي براي پذيرش – عدم قطعيت – بازنگري نقادانه و پشتكار – خلاقيت و ابتكار – حساسيت به عوامل محيطي زنده و غير زنده و همكاري با ديگران .( سعيدي – ۱۳۷۵ – ص ۵۰ ) مطرح مي گردد . استفاده از روش يادگيري مشاركتي بعنوان زير بناي اصلي و بنيادي كه ميتواند پايه اي استوار براي ديگر روشهاي فعال در اين درس باشد حائز اهميت فراوان خواهد بود .
چالش
در تدوين هدفهاي آموزشي وتعيين فرايند تدريس سه مكتب روانشناسي آموزشي رفتار گرايـــــي
( تجربه گرا ) شناختي ( عملگرا ) و اجتماعي – فرهنگي در مسير تكوين و تحول خود با تاثير پذيري از ديدگاه هاي معرفت شناسي از يكسو در فرآيند تدريس يادگيري، دانش آموز را محور قرار داده اند . از اين رو به ترتيب در جريان تدريس ، رغبت ، تصوير گري ذهني و الگوي فرهنگي يادگيرنده مورد نظر قرار گرفته است . از سوي ديگر براي توانمند ساختن يادگيرنده به مهارتهاي شناختي براي رويارويي با مسائل و حل مسئله ، تدريس فرآيند – محور توصيه شـــــــــــــده است
دراين شيوه تدريس بر يادگيري چگونه يادگرفتن كه يكي از اهداف عمده آموزش است تاكيد شده است . همچنين ، درهم تنيدن فرآيند هاي يادگيري با محتواي برنامه درسي ؛ پيوند ميان دانش آموز ؛ محتواي درسي ، محيط ومعلم ؛ اتخاذ خط مشيهاي قابل اجرا و مرتبط با محتوا ؛ و ضبط روند موفقيت دانش آموز در يادگيري از جمله ديگر ويژگيهاي تدريس فرآيند محور شناخته شده است .
( دكتر فريده مشايخ – ص ۱۱۰ ) كه در اين مقاله به اتخاذ خط مشي هاي قابل اجرا بصورت روش هاي تدريس فعال و مشاركتي خواهيم پرداخت
مفهوم يادگيري مشاركتي ( ياران در يادگيري ) و ضرورت كاربرد آن
يكي از اصول عمده فلسفه ساخت گرايان در تعليم و تربيت ، اهميت دادن به محيط فعال يادگيري است . براي استفاده از يادگيري فعال بايستي كلاس درس را در گروه هاي كوچكي از دانش آموزان كه بتوانند به صورتي هماهنگ با يكديگر كار كنند ، راهبردهاي يادگيري خود را غني سازند و شرايطي را بوجود آورند كه مشاركت در اطلاعات و عمل امكان وقوع داشته باشد سازماندهي نمود ( مهجورو همكاران – ۱۳۷۵ – ص ۲۶۵ )
نظر همياري براي يادگيري محتواي درسي و آماده سازي شاگردان براي شهروندي و يك زندگي خوب اجتماعي ، نظري بسيار قديمي است كه ميتوان آن را در آثار ارسطو و افلاطون و فيلسوفان رم همچون ماركوس اورليوس و در آثار صاحب نظران دورة رونسانس مانند جان آموس كمينوس يافت .
جان ديويي اين مفهوم را در خلال نيمه اول قرن بيستم به خوبي معرفي مي كند . همياري بموجب نظر ديويي بعنوان اولين اساس و پايه تحول تعدادي از الگوهاي آموزشي و فعاليت انجمن پيشرو در آموزش و پرورش محسوب ميشود و از دوره فعلي تحقيق و رشد الگوهاي اجتماعي در آموزش و پرورش حمايت مي كند . ( بهرنگي – ۱۳۸۰ – ص ۵۸ )
در رويكرد مشاركتي دانش آموزان از طريق همكاري و مشاركت در قالب گروه ها به يادگيري مي رسند و در قبال يادگيري احساس مسئوليت مي كنند . زماني كه همكلاســانشان نياز به كـــمك داشته باشند به كمك مي شتابند و موفقيت ديــگران موفقيت آنها و شكست ديگران شكست آنها محسوب ميشود . اين رويكرد موجب يادگيري عميق تر و خلاقيت و نوآوري بيشتر شاگردان مي شود ( به نقل از شافر ۲۰۰۱ – ص ۱۳ )
مشخصه هاي يادگيري مشاركتي
تمايز بين يادگيري مشاركتي با ساير فعاليتهايي كه جنبه كار گروهي دارند تنها از طريق تعريف مشخصه هاي يادگيري مشاركتي امكان پذير است . در اين زمينه نظريه پردازان مختلف هر يك مشخصه هايي براي يادگيري مشاركتي ذكر كرده اند .
۱ – همبستگي مثبت
فعاليتهاي گروهي زماني شكل همياري به خود مي گيرد كه اعضاي گروه همه باور كنند كه موفقيت هريك ، در گرو موفقيت فرد فرد اعضاي گروه است . بنابر اين براي تحقق هدفهاي گروه ، اين همبستگي از راههاي گوناگوني مانند : تقسيم كار ، توزيع منابع آموزشي و تعيين نقش افراد در گروه امكان پذير است .
۲ – مسئوليت فردي
مسئوليت فردي به اين معني است كه هريك از افراد ، خود را موظف بداند در مورد تكاليف تعيين شده براي گروه ، به خوبي مطالعه كند و آنها را انجام دهد تا ياد بگيرد . زيرا او مسئوليت آموزش ساير اعضاي گروه را نيز بعهده دارد . بنابر اين ، تمام اعضاي گروه تلاش مي كنند كه تكاليف تعيين شده را هرچه بهتر انجام بدهند تا نسبت به مسئوليت آموزشي خود كوتاهي نكرده باشند .
۳ – تعامل چهره به چهره ( كنش متقابل )
در يادگيري به روش همياري گروهي ، پشتيباني ، تشويق و كمك همه افراد گروه به يكديگر اهميت زيادي دارد . اين باور و اعتماد ، عامل محرك فعاليتهاي گروهي و مشوق تلاشهاي فردي در گروه است . از اين رو ، اعضاي گروه را بايد به مشاركت در بحث ها و تبادل نظر ها با يكديگر تشويق كرد .
۴ – مهارتهاي اجتماعي
بخش مهم همياري در يادگيري ، آموزش مهارتهايي است كه براي مشاركت مؤثر افراد در فعاليت هاي گروهي لازم است . معلم بايد مهارتهاي درون گروهي و مهارتهاي اجتماعي از قبيل ارتباط اعضاء با يكديگر را مشخص كند . برخي از اين مهارت ها عبارت است از : پيگيري وظايف و پا به پاي گروه حركت كردن ، فهميدن پاسخ هاي گروه و موافقت آگاهانه افراد با آنها ، احترام گذاشتن به نظريه هاي اعضاي گروه ، گوش دادن به فردي كه در حال سخن گفتن در گروه است ، آرام و ملايم حرف زدن در گروه ، نقد و بررسي نظريه هاي ارائه شده به جاي انتقاد از افراد و …… .
معلمان بايد اين مهارتها و نظاير آن را ، كه براي پرورش رفتارهاي اجتماعي دانش آموزان ضروري است ، به آنان آموزش دهند . ( اسلاوين ۱۹۹۰ )
۵ – پردازش گروهي
در پايان هر فعاليت گروهي به دانش آموزان فرصت داده شود نحوه همكاري و همياري گروه خود را بررسي و تحليل كنند و پس از ارزشيابي ، طرحهايي نيز براي بهبود كار گروهي ارائه دهند .
تنظيم ساختار واحد درسي بر اساس رخدادهاي آموزشي گانيه » و مراحل سازماندهي رويكرد مشاركتي ديويد و راجر جانسون » :
برنامه آموزشي بايد به نحوي باشد كه تجارب متعددي را به هم مربوط سازد . تدريس از نظر زماني – مكاني – اهداف – محتوا و مخاطب به صورتهاي متفاوتي طرح ريزي ميشود . با اين همه ساختار اساسي واحدي براي آموزش موجود است كه تجارب يادگيري را شكل مي دهد ( احديان – آقا زاده – ۱۳۸۸ – ص ۱۵۰ )
به اعتقاد گانيه در هر راهبرد آموزشي بايد مقدمه – زمينه و مؤخره اي وجود داشته باشد كه آنها را رخدادهاي آموزشي » مي ناميم ( همان كتاب – ص ۱۵۲ )
ميتوان ساختار زير را كه تلفيقي از نظر گانيه و سازماندهي مبتني بر همياري است را در روند تدريس به روش هميارانه پيشنهاد نمود .
الف ) رخداد هاي مربوط به مقدمه تدريس »
– جلب توجه فراگيران به اهداف درس و موضوع جديد
– تعيين تعداد و تركيب گروه ( كه بهتر است بصورت نا همگن انتخاب شود )
– ارائه اطلاعات لازم و دستور كار به دانش آموزان جهت استفاده از مهارتهاي مورد نياز در هنگام كار گروهي
مقاله ویژه ارتقاء رتبه شغلی عالی معلمین
لطفا از لینک زیر دانلود کنید
Powered by WPeMatico
– ,، ,كه ,يادگيري ,گروه ,آموزش ,– ص ,اعضاي گروه ,و پرورش ,آموزش و ,يادگيري مشاركتي
درباره این سایت